Tüketici Yarışmalarına İlişkin Yasal Düzenlemeler ve Koşullar
Tüketici yarışmaları, şirketlerin tüketicilere etkili olarak ulaştığı ve aralarındaki etkileşimlerini arttırmasını sağlayan popüler bir pazarlama aracıdır.
Bu yarışmanın yasal düzenlemeleri, son yıllarda Çek Cumhuriyeti’nde önemli değişikliklere uğrayarak organizasyonlarını basitleştirmiş ve idari yükleri azaltmıştır. Bu makale tüketicilerin yarışmaları ile ilgili güncel yasal düzenlemeleri tanıtmayı ve bunların uygun şekilde düzenlenmesi için pratik tavsiyelerde bulunmayı amaçlamaktadır.
Tüketici Yarışması Koşullarının Tarihi Gelişimi ve Güncel Mevzuat
2016 yılının sonuna kadar, tüketici yarışmaları Piyango Oyunları ve Benzer Oyunlar Yasası (Act No. 202/1990 Coll., on Lotteries and Similar Games) ile düzenlenmişti. Ancak, 1 Ocak 2017’den itibaren Kumar Yasası (the Act No. 186/2016 Coll., on Gambling) (bundan sonra sadece Kumar Yasası olarak bahsedilecektir) önemli değişikliklerle birlikte yürürlüğe girdi.
En dikkat çekici değişikliklerden bir tanesi de tüketici yarışmasının kumar kategorisinden çıkartılmasıdır, bu kişi başı 20.000 CZK bireysel kazanç veya yıllık 200.000 CZK kazanç miktarı ile sınırlandırılmanın artık gerekli olmadığını ve Mali Ofis‘e kayıt olmanın artık gerekmediği anlamına gelmektedir. Ancak, katılımcılardan yarışmaya girmek için herhangi bir depozitonun ödenmesi gerekmediğine dair şart aynı kalmaktadır. Aksi halde Kumar Yasası’nın 3.paragrafının ilk maddesine göre tekrar bir kumar olarak nitelendirilecekti. Tüketici yarışmaları şu an bunu bir ticari uygulama olarak değerlendiren Act No. 634/1992 Coll., on Consumer Protection-Tüketiciyi Koruma Yasası (bundan sonra sadece Tüketiciyi Koruma Yasası olarak anılacaktır) ile düzenlenmektedir. Bu yasa, ticari uygulamaların haksız veya yanıltıcı olmaması gerektiğini vurgulamaktadır.
Tüketici Yarışmalarının Kumardan Ayırt Edilmesi
Kumar Yasası’nın 3. paragrafının 1. maddesi şöyle der: „Bir kumar oyunu: Bir bahisçinin getirisinin garanti olmadığı ve bahis koyduğu bir oyun, bahis veya çekiliştir ve bunun sonucu olarak kazanma ve kaybetme tamamen veya kısmen şans veya bilinmeyen durumlar tarafından belirlenmektedir.“ Maddenin devamında, bir tüketici yarışmasının kumar olarak değerlendirilmesi için şu 2 şartı kümülatif olarak taşıması gerektiği belirtilmiştir:
- Teminatsız, getirisi olmayan bir bahsin yerleştirilmesi,
- Sonucun şans veya bilinmeyen bir duruma göre belirlenmesi.
Önemli olan husus yarışma katılımcısının bir bahis oynayıp oynamadığıdır. Kumar Yasası’nın 4. paragrafının d fıkrasının 1. bendine göre, bir bahis normal fiyattan satılan malların satın alınmasını içermez. Ancak, eğer fiyat normal fiyattan kayda değer şekilde daha yüksekse bahis olarak değerlendirilebilir. Kumar Yasası’nın 4. paragrafı d fıkrasının 2. maddesine göre, kumar oyuncusu ve hizmet sağlayıcı arasında yapılan anlaşmaya göre bir mesaj veya çağrının fiyatını aşan herhangi bir tutar bahis olarak değerlendirilecektir.
İkinci önemli nokta da kazananın tesadüfi olarak belirlenmesidir. Eğer yarışma, şansın rol oynadığı rastgele bir çekiliş veya şans gerektiren farklı mekanizmalar içeriyorsa, kumar olarak değerlendirilebilir.
Bu alanda önemli bir karar ise Danıştay tarafından 10 Aralık 2020 tarihinde verilen dosya numarası 1 As 255/2020-72, no. 4136/2021 Coll. NSS. olan davadır. Danıştay, kumarın bir kazanç elde etmeye yönelik amacıyla yarışmadan ayrıldığını, bir tüketici yarışması gibi başka bir ticareti destekleme amacı olmadığını belirtti. Danıştay, bu tarz yarışmaların toplumsal zarar riskinin düşük olduğunu ve bu nedenle klasik kumar olarak nitelendirilemeyeceğini belirtti. Bu durum şu an yürürlükte olmayan Şans Oyunları ve Benzer Oyunlar Yasası’nın 1. paragrafının 2. maddesinde belirtilmişti ancak mahkeme ayriyeten güncel Kumar Yasası’nı ve onun açıklayıcı raporunu da vurgulayarak bu şartların güncel mevzuata da uygulanabileceğini değerlendirdi.
Tüketici Yarışmasının Düzenlenmesine İlişkin Koşullar
Yarışma Kuralları
Yarışma kuralları, tüm yarışma sürecini belirleyen temel bir belgedir. Kuralların açık ve şeffaf bir şekilde yazılması ve yarışma süresince herkes tarafından erişilebilir olması, örneğin web siteleri, sosyal ağlar gibi platformlardan erişilebilmesi önemlidir. Kurallar şunları içermelidir:
- Yarışmaya katılım şartları,
- Kazananın hangi yöntemle belirleneceği,
- Ödüllerin özel olarak belirlenmesi ve teslimi,
- Katılımcıların elenme koşulları
- GDPR (Avrupa Genel Veri Koruma Tüzüğü) uyarınca katılımcıların kişisel verilerinin nasıl işleneceğine ilişkin ilkeler
Yarışma Kuralları ve Tüketicinin Korunması
Tüketici yarışmaları, hiçbir tüketici grubuna yönelik cinsiyet, uyruk ve diğer ayrıştırıcı kriterlere göre ayrımcılık yapmamalıdır. Yarışmanın şeffaflığını ve adilliğini sağlamak önemlidir. Kurallar, açık bir neden olmadıkça erkekler veya uyruklarına göre vatandaşlar gibi belirli bir grup tüketiciyi dışlamamalıdır ki bu durum tüketicinin ayrımcılığa uğramasıdır ve Ayrımcılık Karşıtı Kanunu’na ( Act No. 198/2009 Coll., on Equal Treatment and Legal Means of Protection Against Discrimination and on Amendments to Certain Acts (Anti-Discrimination Act) bundan sonra Ayrımcılık Karşıtı Kanunu olarak anılacaktır) göre yasaktır.
Tüketici Yarışmalarında Adil Olmayan ve Yanıltıcı Ticari Uygulamalar
Tüketici Koruma Yasası madde 4, 5 ve 5a’da haksız veya yanıltıcı iş uygulamalarını tanımlamaktadır. Haksız ticari uygulamalar, mesleki bakımın gerekliliklerinin tam tersi olan ve kayda değer bir şekilde ihlal eden ve tüketicinin ekonomik davranışını önemli ölçüde bozan veya bozma ihtimali olan uygulamalardır. Yanıltıcı uygulamalar ise hem yanıltıcı davranışları (yanlış bilgi sağlama) hem de ihmalleri (önemli bilgileri sağlamama) içerir. Tüketici yarışmasında, yanıltıcı bir ticari uygulama meydana gelebilir, örneğin vaat edilen ödüllerin verilmemesi, yarışma kurallarına uyulmaması veya organizatörün hiç ödül verme amacının olmaması gibi. Organizatörün kazananı manipüle etmesi örneğin çekiliş sırasında hile yapmak da yanıltıcı bir uygulama olarak değerlendirilir.
Tüketici Yarışmasında Çalışanların ve Aile Üyelerinin Dahil Edilmemesi
Yarışmanın adil olmasını sağlamak amacıyla yarışmanın organizatörüyle bir iş ilişkisi veya benzeri bir ilişkisi olan kişilerin ve bunların yakın aile üyelerinin yarışmanın dışında bırakılması uygun olur.
Tüketici Yarışmasında Ödüllerin Belirlenmesi
Ödülleri ve ödüllerin teslim yöntemini kesin olarak belirlemek gereklidir. Küçük ödüller için kargo ile teslim uygun olabilirken daha değerli ödüllerin promosyonel amaçlarla ve sadece kazananın rızasıyla şahsen teslimi gerekir.
Tüketici Yarışmasındaki Ödüllere İlişkin Vergiler
10.000 Çek Korunası’nı aşan ödüller, Gelir Vergisi Kanunu’nun 36. maddesinin 2. fıkrasının i) fıkrasına göre %15 oranında vergiye tabidir. Bu yükümlülük rekabet kurallarında belirtilmeli ve katılımcılar bu konu hakkında bilgilendirilmelidir ancak bu vergi, ödülü veren kişi yani organizatör tarafından ödenir ve faturası kesilir.
Tüketici Yarışmasının Uluslararası Boyutu
Eğer yarışma Çek Cumhuriyeti dışında yer alıyorsa, yarışma şartlarını ilgili ülkelerin hukuki düzenlemelerine göre uyarlamak önemlidir. Bazı ülkelerde, tüketici yarışmasının yerel otoritelere kayıt ettirilmesi halen gerekli olabilir.
Tüketici Yarışmalarında Kişisel Verilerin Korunması/GDPR
Avrupa Genel Veri Koruma Tüzüğü (GDPR) uyarınca yarışmanın katılımcılarının kişisel verilerinin hukuka uygun ve güvenli bir şekilde işlenmesi sağlanmalıdır. Bu birçok önemli adımı içerir:
- Rıza Almak: Katılımcıları dahil etmeden önce, kişisel verilerinin işlenmesi için onların açık rızalarının alınması zorunludur. Bu rıza gönüllü, bilgilendirilmiş, belirsiz olmayan bir rıza olmalıdır.
- Katılımcıların Bilgilendirilmesi: Katılımcılar hangi verilerinin işleneceği, işlenme amaçları, bu verilerin ne kadar süre saklanacağı ve kimlerin bu verilere erişiminin olacağı hususunda bilgilendirilmek zorundadır.
- Veri güvenliği: Kişisel veriler, yetkisiz erişimlere, kayıp ve kötüye kullanımlara karşı korunmalıdır. Bu verilerin korunması için teknik ve organizasyonel önlemleri içerir.
- Veri Sahibinin Hakları: Katılımcıların, kişisel verilerine erişmeyi talep etme, düzeltilmesini, silinmesini, veya işlenmenin kısıtlanmasını talep etme hakları vardır. Ayrıca, yetkili denetim makamına şikayet haklarının olduğu konusunda da bilgilendirilmeliler.
Bir diğer önemli husus da kişisel verilerin işlenmesindeki şeffaflıktır. Bu yarışma kuralları açıkça ve anlaşılabilir bir şekilde katılımcıların kişisel verilerinin nasıl kullanılacağını açıklaması gerektiği anlamına gelir. Bu yükümlülüklerin ihlali halinde denetleyici makamlar özellikle Kişisel Verilerin Korunması Kurumu tarafından yüksek para cezaları uygulanabilir.
Sosyal Ağlarda Yarışmaların Yasal Çerçevesi
Sosyal ağlarda düzenlenen yarışma ilgili platformun kurallarına uymalıdır. Örneğin, Instagram’ın yarışma kuralları hakkında takip edilmesi gereken özel kuralları vardır. Bu yüzden bu kurallarla haşır neşir olmak ve yarışmanın kullanılacak ilgili platformun kurallarına uyduğundan emin olmak gerekir.
Tüketici Yarışmalarının Basitleştirilmesi
Bir tüketici yarışması organize etmek basitleştirilmiş bir düzenleme olan ve 2017’de getirilen Kumar Yasası sayesinde artık daha da kolay. Ancak, Tüketiciyi Koruma Kanunu uyarınca her türlü kurallara ve koşullara uymak ve yarışmanın adilliğini ve şeffaflığını sağlamak da oldukça önemlidir. Uygun bir şekilde hazırlanan kurallar ve kanuni düzenlemelere bağlı kalmak tüketici yarışmasının hukuki organizasyonunda başarılı olunmasındaki temel faktördür. Tüketici yarışmasının yasal çerçevesi hakkında daha fazla bilgi edinmek için hukuk büromuzla iletişime geçebilirsiniz, size detaylı bir hukuki tavsiye ve yardım sağlamakla beraber yarışma şartlarının hazırlanmasından mutluluk duyarız.
Daha fazla bilgi için lütfen iletişime geçiniz:
JUDr. Mojmír Ježek, Ph.D.
ECOVIS ježek, advokátní kancelář s.r.o.
Betlémské nám. 6
110 00 Praha 1
e-mail: mojmir.jezek@ecovislegal.cz
www.ecovislegal.cz
ECOVIS ježek advokátní kancelář s.r.o. hakkında:
Çek hukuk bürosu ECOVIS ježek, esas olarak Çek şirketler hukuku, Çek gayrimenkul hukuku,
Çek mahkemelerinde, idari organlarda ve tahkim mahkemelerinde temsil, Çek finans ve bankacılık hukuku,uluslararası hukuk bürosu müşterilerine alternatif olarak tüm alanlarda tam danışmanlık hizmeti vermektedir. Sunulan Çek hukuk hizmetlerinin uluslararası boyutu, geçmiş deneyimler ve çoğu Avrupa ülkesinde, ABD'de ve diğer yargı bölgelerinde önde gelen hukuk bürolarıyla işbirliği yaparak sağlanır. ECOVIS ježek ekibinin üyeleri çok uluslu şirketlere, büyük Çek şirketlerine, orta ölçekli şirketlere ve bireysel müşterilere hukuki danışmanlık sağlamada önde gelen uluslararası hukuk firmaları ve vergi şirketlerinden uzun yıllara dayanan deneyime sahiptirler. Daha fazla bilgi için, www.ecovislegal.cz/en.
